Soru :
Tarih bir kere yaşanmış ve doğal olarak ta bir tane gerçek vardır.Nasıl oluyor da tarihçiler bir konu ile ilgili farklı şeyler yazıyorlar ve bunu bir kaynağa dayandırıyorlar?Biz kime inanıp inanmayacağımızı nasıl ayırt edelim?Doğruları nasıl anlayalım?
Cevap :
Şöyle düşünün, anlayacaksınız:
Evinizde otururken sokakta bir tabanca patladı, birisi vuruldu ve fail kaçtı.
Siz de birisini kaçarken son anda gördünüz. Polis olay halline geldi, siz de şahit yazıldınız.
Bildiklerinizi anlattınız. Fakat kaçan kişinin gerçekten katil olup olmadığını
bilmediğinize göre anlattığınız ne kadar gerçeği yansıtacaktır? Orada olayı bizzat
gören birisi ile sizin anlattıklarınız birbirini tutmayacaktır.
İşte tarihteki olayların üzerindeki ihtilafları da bu örneğe benzetebiliriz.
Kadd-i yare kimi ar’ar dedi, kimi elif
Cümlenin maksudu bir amma rivayet muhtelif
beyti bu gibi durumlar için söylenmiştir. Gerçi tarih alanında bir de maksud farklı olur, bilinçli
çarpıtmalar da devreye girer ve olay bir bulmacaya döner. Biz de onu çözmeye uğraşır dururuz.
